Pustevny na nartach biegowych

Narty biegowe u naszych południowych sąsiadów to praktycznie sport narodowy. W Republice Czeskiej istnieje kilkaset kilometrów zimowych tras biegowych, z których korzystają rzesze osób w każdym wieku. Z racji bliskości granicy i wciąż w naszym kraju raczkującej aktywności, jaką jest bieganie na nartach — postanowiłem w końcu spojrzeć na południe z większym zaciekawieniem. Do tej pory odwiedziłem jedynie malutki odcinek czeskich tras w Izerach, przy okazji wizyty w Jakuszycach. Tam na własne oczy zobaczyłem, jak bardzo różnic się podejście południowych sąsiadów na narciarstwo biegowe.

Postanowiłem odwiedzić Pustevny — leżący w Beskidzie Śląsko-Morawskim, bardzo popularny ośrodek zarówno narciarski, jak i rowerowy. Jednak nie narty zjazdowe budziły moje zainteresowanie, a ponad 70 kilometrów tras biegowych! Niestety, na polskich stronach nie znalazłem na ten temat zbyt wielu informacji, tak więc ostatecznie musiałem pewne rzeczy sprawdzić sam. Dlatego też chciałbym podzielić się z Wami kilkoma, moim zdaniem, praktycznymi informacjami o biegówkach na Pustevny. Po informacje o okolicznych szczytach, historii i bardziej turystyczne ciekawostki odsyłam do wpisu mojego brata.

Dojazd

Jako że mieszkam w okolicach Katowic, opiszę (moim zdaniem) najsensowniejszy dojazd właśnie z tych okolic. Przedstawiona wersja unika płatnych autostrad i dróg szybkiego ruchu, na które w Czechach należy wykupić winietki. Z Katowic kierujemy się autostradą A4 w stronę Wrocławia i na wysokości Gliwic zjeżdżamy na autostradę A1 w stronę czeskiej granicy (znaki kierujące na Gorzyczki lub Ostrawę). Drogą A1 jedziemy aż do Ostrawy. Mimo że jest to autostrada, po czeskiej stronie, aż do węzła Ostrava Poruba jest ona bezpłatna! Zjeżdżamy na zjeździe numer 354 i kierujemy się w stronę miejscowości Stará Ves nad Ondřejnicí, a następnie drogą 58 w stronę Příbora i dalej Frenštátu pod Radhoštěm. We Frensztacie znajdziecie na pewno znaki kierujące na Pustevny.

Parking

Zimą, najlepszym i chyba najpopularniejszym miejscem pozostawienia samochodu jest parking Ráztoka w Trojanowicach (Trojanovice). Parking jest oczywiście płatny i na dzień 23.01.2023 kosztował 100 koron czeskich. Miejsc parkingowych jest dość dużo, należy jednak pamiętać, że Pustevny to bardzo popularne miejsce spędzania wolnego czasu przez Czechów, także sugerują przyjechać jak najwcześniej (warto popatrzeć na godziny kursowania kolejki, o czym za chwilę). Jest też opcja bezpłatna. Niewielka przestrzeń zaraz naprzeciwko remontowanego budynku hotelu pomieści około 20 samochodów, tak że kto pierwszy ten lepszy.

Kolej linowa

Większość przygotowanych i utrzymywanych tras narciarstwa biegowego startuje z okolic górnej stacji kolejki linowej (lanovka). Dolna stacja znajduje się kilkaset metrów od parkingu, na którym zostawiliśmy samochód — dojście zajmie maksymalnie 10 minut. Kolejka na Pustevny kursuje tylko o wyznaczonych godzinach (co pół godziny). Polecam więc sprawdzić godziny kursowania, aby niepotrzebnie nie czekać na kolejne uruchomienie zbyt długo. Jeśli jednak tak się zdarzy — na miejscu czeka na Was bardzo przyjemna poczekalnia oraz darmowe toalety (warto skorzystać, gdyż na górze zapłacimy za tę przyjemność 10 CZK). Wyjazd w jedną stronę kosztuje 220 CZK, w dwie strony 270 CZK. Nie jest to cena niska, jest to jednak dobra opcja, jeśli chcemy szybko złapać wysokość (albo na dole najzwyczajniej pokrywa śnieżna jest niewystarczająca).

Z ciekawostek dotyczących lanovki — wywiezie nas ona z wysokości 620 na 1018 m.n.p.m. Pierwsza kolej linowa powstała w tym miejscu w 1940 roku i działała do 31 grudnia 1982 roku (w roku 1956 odbyła się modernizacja). Aktualnie działająca kolej budowana była w latach 1983-1986, żeby ostatecznie ruszyć 1 stycznia 1987 roku. W tym roku obchodzi więc swoje 31 urodziny! Co niestety sprawia, że mocno odstaje od aktualnych standardów (pomimo wysokiej ceny). Krzesełka są dwuosobowe i przymocowane są one na stałe do liny, tak więc za każdym razem, gdy trzeba zmniejszyć prędkość przy wysiadaniu lub wsiadaniu— zwalnia cała kolejka.

Trasy biegowe

Sporo miejsca poświęciłem na kolejkę, spowodowane jest to faktem iż większość tras biegowych swój początek ma w okolicy górnej stacji kolejki. Oczywiście, z dołu również możemy podejść na nartach (np. trasą 5F na mapie, zielony numer 4 na znakach). Jednak nie zawsze warunki muszą na to pozwalać, a powyżej 1000 metrów, śnieg będzie utrzymywał się dłużej. Trasy przygotowywane są przez ratrak i informacje na temat stanu utrzymania można znaleźć zarówno w serwisie skimapa.cz jak i na stronie pustevny.cz.

Pustevny – Radhošť

Najpopularniejszym i zarazem najbardziej zatłoczonym jest odcinek Pustevny — Radhošť (numer 5B na mapie, zielony numer 1 na znakach). Trasa ma zróżnicowany profil i prowadzi raz w górę raz w dół, a jej długość w jedną stronę wynosi około 4 kilometrów. Po drodze mijamy pomnik Radegasta (które na pewno kojarzycie z popularnej marki czeskiego piwa), a niedaleko wierzchołka Radhošťa znajduje się Hotel Radegast wraz z przytulną restauracją. Na samym Radhoszczu znajduje się piękna kaplica pw. Świętych Cyryla i Metodego oraz pomnik świętych. Niestety, prócz narciarzy biegowych na trasie spotkacie również TŁUMY pieszych, którzy niestety często depczą tor i zajmują nieraz całą szerokość trasy – co może być szczególnie niebezpieczne przy zjazdach. Zalecam więc ostrożność. Trasa dobra na rozgrzewkę.

Okruh kolem Zmrzlého

Jeśli chcemy uniknąć tłumów, polecam trasę, którą również zwiedziliśmy – Okruh kolem Zmrzlého (numer 5E na mapie, zielony numer 4 na znakach). Jest to ładne pętla, która trawersuje na około Zmrzlý vrch. Początek i koniec trasy znajduje się zaraz koło kolejki na Pustevny. Niezależnie w którą stronę będziemy robić pętlę — zawsze czeka nas długi zjazd, a następnie długie podejście. My rozpoczynaliśmy od strony parkingu Hotelu Tanečnica i mimo, że na przekroju zjazd może wydawać się dość stromy — raczej nie powinien sprawić większych problemów. Po drodze nie ma żadnego schroniska (co zapewne sprawia, że na trasie nie spotkamy raczej turystów pieszych).

Okruh přes Velkou sjezdovku

Jeśli nie wykupiliśmy biletu powrotnego na kolejkę, pozostaje nam zjechać na dół. My wybraliśmy (z racji tego, że jako jedyna była przygotowana) wcześniej wspomnianą trasę podejściową (5F , zielony numer 3) — Okruh přes Velkou sjezdovku, a właściwie tylko jej część (bo okruh w nazwie oznacza pętlę). Droga miejscami przecinała trasę narciarską, co w całkowitej mgle i przy wyłączonych wyciągach tworzyło niesamowity klimat. Początkowo trasa wiedziecie to w górę, to w dół, aby w końcu w pewnym momencie rozpocząć długi zjazd, który zaprowadzi nas praktycznie do samego parkingu (ostatnie kilkaset metrów trasą 5X). Zjazd nie jest trudny, mniej wprawnym biegaczom zalecam ostrożność w dolnej części, gdyż pokonać będzie trzeba kilka zakrętów o 180 stopni.

Pustevny – Martiňák

Bardzo przyjemna, ośmiokilometrowa trasa prowadząca do Hotelu Górskiego Martiňák (5A, zielony numer 5 na znakach). Zaczyna się praktycznie na samej przełęczy Pustevny. Pierwszy odcinek prowadzi w doł, jest wąski i bardzo stromy. Jeśli więc nie jesteście do końca pewni swoich umiejętności zjazdowych, możecie odpiąć narty i po prostu na spokojnie zejść bokiem trasy na nogach. Nie przejmujcie się, wiele osób tak robi i nie jest to nic nadzwyczajnego. Nie bójcie się, jedynie pierwsze kilkaset metrów jest dość wymagające. Dalej trasa wypłaszcza się i w zasadzie do samego Martiňáka jest bardzo komfortowa.

Restauracja hotelowa posiada niewielką, ale smaczną ofertę gastronomiczną. Ceny raczej wysokie (herbata około 50 koron). Wracamy tą samą drogą, tym razem jednak prawie cały czas pod górkę. Na szczęście nachylenie jest małe, więc powrót nie jest męczący. Wycieczka tam i z powrotem daje nam łącznie ponad 16 kilometrów! Na Martiňák można również dojechać samochodem i stamtąd rozpocząć wycieczkę. Droga utrzymywana jest na biało, także łańcuchy w zasadzie obowiązkowe!

Pętla sportowa

Na Pustevnym znajdą coś dla siebie również osoby o zacięciu typowo sportowym. Kierując się z kolejki w stronę spaceru w chmurach „Stezka Valaška”, mijamy po prawej stronie polanę treningową wraz z zapleczem sportowym. To właśnie stąd startuje pętla sportowa oznaczona na znakach niebieskim numerem 2 (mapa 5D). Pętla jest jednokierunkowa, dlatego należy zwrócić uwagę na znaki (sam pierwszy raz pojechałem pod prąd) – startujemy trasą kierującą się pod górę, w lewo. Całość przygotowana jest zarówno pod styl klasyczny, jak i łyżwowy. Jako że nie docierają tutaj raczej turyści piesi, jest duża szansa na dobry stan tras. Jest to ważne szczególnie w kontekście stylu łyżwowego. Na pozostałych trasach turyści piesi unikają co prawda niszczenia śladu do klasyka, jednak przechadzki środkiem trasy pogarszają skutecznie warunki do biegania łyżwą. Pętla sportowa w swoim najdłuższym wariancie ma około 5 kilometrów, znajdziemy na niej kilka konkretnych podbiegów, jednak nie jest ona przesadnie wymagająca technicznie.

Jedzenie i picie

Rzecz dla mnie niezwykle ważna i istotna! Górna stacja kolejki to piękny, nowy budynek, w którym znajdziecie również restaurację w bardzo nowoczesnym stylu. Prócz niej na przełęczy znajdujcie wiele innych przybytków, w których możecie zjeść i wypić coś dobrego — restauracje, budki, a nawet stragany z jedzeniem (również w zimie!). Jeśli wybierzecie się w stronę Radchoszcza, zatrzymać możecie się pod szczytem Radegasta, gdzie czeka na Was mała budka z ciepłymi napojami oraz we wspomnianym wcześniej Hotelu Radegast.

Ceny są dość wysokie, szczególnie jedzenia. Za herbatę zapłacimy koło 35 CZK (tu akurat podobnie jak u nas), piwo 40 CZK (jak na Czechy — dużo!), a danie obiadowe około  150 CZK. Na szczęście próbowane przeze mnie jedzenie było bardzo smaczne, a pogoda sprawiała, że chętnie wchodziłem do przydrożnych schronisk.

Przydatne linki

• Informacje o trasach biegowych oraz stanie ich utrzymania
  
• Mapy.cz z zaznaczonym rejonem przełęczy Pustevny
  
• Informacje o przygotowaniu tras biegowych w Czechach

Mapa tras biegowych

• beskid śląskow-morawski
• biegówki
• czechy
• góry
• morawy
• narty biegowe
• pustevny
• zima